ครั้งหนึ่ง ข้าพเจ้าได้ยินคำสั่งสอนของพระพุทธองค์ ในขณะที่ประทับอยู่ ที่เมืองสาวัตถี ณ วัดเชตวัน พระองค์ทรงเรียกบรรดาพระภิกษุทั้งหลาย และได้ทรงสั่งสอนพระภิกษุทั้งหลายนั้น “พระภิกษุทั้งหลาย”
และพระภิกษุทั้งหลายนั้นได้ขานรับ “พวกเราได้อยู่ ณ ที่นี้แล้ว พระพุทธเจ้าข้า”
พระพุทธองค์ ได้ตรัสขึ้นว่า “เราจะสอนท่านทั้งหลายให้รู้ความหมายของวิธีการที่ประเสริฐในการอยู่ผู้เดียว เราจะเริ่มด้วยเค้าโครงของคำสอน และเราจะอธิบายความหมายโดยละเอียด ขอภิกษุทั้งหลายโปรดฟังอย่างตั้งใจด้วยเทอญ”
เหล่าพระภิกษุ ได้ตอบพระพุทธองค์ “พวกเรากำลังฟั งอย่างตั้งใจพระพุทธเจ้าข้า”
พระพุทธองค์ได้โปรดตรัสสั่งสอนว่า
“อย่าได้ถูกลากจูงไปในอดีต
อย่าได้สูญเสียตัวเองไปในอนาคต
อดีตได้ผ่านไปแล้ว
อนาคตก็ยังมาไม่ถึง
มองให้ลึกซึ้ง ชีวิตจะมีได้ ณ ที่นี่และปัจจุบันนี้เท่านั้น
ผู้ฝึกปฏิบัติดำรงอยู่ในความมั่นคงและเป็นอิสระ
เราต้องมีความเพียรในวันนี้
รอให้ถึงพรุ่งนี้ก็สายเสียแล้ว
ความตายนั้นมาอย่างคาดไม่ถึง
เราจะต่อรองกับความตายนั้นได้อย่างไร
มุนีผู้ตื่นรู้เรียกขานผู้ที่ดำรงอยู่อย่างมีสติทั้งวันและคืนว่า
ผู้รู้วิธีที่ประเสริฐในการอยู่ผู้เดียว”
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของการถูกลากจูงไปในอดีต คืออะไร?
เมื่อใครบางคนพิจารณาถึง ร่างกายของเขาที่เป็นในอดีต ความรู้สึกที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต การรับรู้ที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต จิตปรุงแต่งที่เป็นในอดีตและความสำนึกรู้ที่เป็นในอดีต เมื่อเขาพิจารณาสิ่งเหล่านี้ จิตใจของเขาไปติดยึดกับสิ่งที่กลายเป็นอดีตไปแล้วเหล่านั้น คนผู้นั้นถูกลากจูงเข้าไปในอดีต
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของการไม่ถูกลากจูงไปในอดีต คืออะไร?
เมื่อใครบางคนพิจารณาถึง ร่างกายของเขาที่เป็นในอดีต ความรู้สึกที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต การรับรู้ที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต จิตปรุงแต่งที่เป็นในอดีตและความสำนึกรู้ที่เป็นในอดีต เมื่อเขาพิจารณาสิ่งเหล่านี้ จิตใจของเขาไม่ตกเป็นทาสหรือยึดติดกับสิ่งที่กลายเป็นอดีตไปแล้วเหล่านั้น คนผู้นั้นไม่ถูกลากจูงเข้าไปในอดีต
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของการสูญเสียตัวเองไปในอนาคต คืออะไร?
เมื่อใครบางคนพิจารณาถึง ร่างกายของเขาที่จะเป็นในอนาคต ความรู้สึกที่จะเกิดขึ้นในอนาคต การรับรู้ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต จิตที่จะปรุงแต่งในอนาคต และความสำนึกรู้ที่จะเป็นในอนาคต เมื่อเขาพิจารณาสิ่งเหล่านี้ จิตของเขาเป็นภาระและเพ้อฝันถึงอนาคตที่ยังมาไม่ถึงเหล่านั้น คนผู้นั้นก็จะสูญเสียตัวเองไปกับอนาคต
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของคำว่าไม่สูญเสียตัวเองไปในอนาคต คืออะไร?
เมื่อใครบางคนพิจารณาถึง ร่างกายของเขาที่จะเป็นในอนาคต ความรู้สึกที่จะเกิดขึ้นในอนาคต การรับรู้ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต จิตปรุงแต่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคตและความสำนึกรู้ที่จะเป็นในอนาคต เมื่อเขาพิจารณาสิ่งเหล่านี้ จิตของเขาก็จะไม่เป็นภาระและเพ้อฝันถึงอนาคตที่ยังมาไม่ถึงเหล่านั้น คนผู้ นั้นก็จะไม่สูญเสียตัวเองไปกับอนาคต
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของการถูกพัดพาออกจากปัจจุบัน คืออะไ?
เมื่อใครบางคน ไม่ได้ศึกษา เรียนรู้อะไรก็ตาม ที่เกี่ยวกับพระผู้ตื่นรู้ พระธรรมคำสอนเกี่ยวกับความรัก ความเข้าใจ และสังฆะที่อยู่ร่วมกันด้วยความตระหนักรู้และสมานฉันท์ เมื่อบุคคลนั้นไม่ทราบอะไรเกี่ยวกับเหล่าพระอริยะ พระอาจารย์ และคำสอนของท่าน ทั้งไม่ฝึกฝนปฏิบัติตามคำสอนเหล่านี้ คิดว่าร่างกายนี้เป็นของฉันฉันก็คือร่างกายนี้ ความรู้สึกนี้เป็นของฉัน ฉันก็คือความรู้สึกนี้ การรับรู้นี้เป็นของฉันฉันก็คือการรับรู้นี้ จิตปรุงแต่งนี้เป็นของฉัน ฉันเป็นจิตปรุงแต่งนี้ ความสำนึกรู้นี้เป็นของฉัน ฉันก็คือความสำนึกรู้นี้ บุคคลผู้นั้นถูกพัดพาไปจากปัจจุบัน
ภิกษุทั้งหลาย ความหมายของการไม่ถูกพัดพาออกจากปัจจุบัน คืออะไร?
เมื่อใครบางคน ได้ศึกษา เรียนรู้อะไรก็ตาม ที่เกี่ยวกับการตื่นรู้ คำสอนเกี่ยวกับความรัก ความเข้าใจ และสังฆะที่อยู่ร่วมกันด้วยความตระหนักรู้ และสมานฉันท์เมื่อบุคคลนั้นทราบสิ่งที่เกี่ยวกับพระอริยะ พระอาจารย์ และคำสอนของท่าน และฝึกฝนปฏิบัติตามคำสอนเหล่านี้ ไม่คิดว่าร่างกายนี้เป็นของฉัน ฉันก็คือร่างกายนี้ความรู้สึกนี้เป็นของฉัน ฉันก็คือความรู้สึกนี้ การรับรู้นี้เป็นของฉัน ฉันก็คือการรับรู้นี้ จิตปรุงแต่งนี้เป็นของฉัน ฉันเป็นจิตปรุงแต่งนี้ ความสำนึกรู้นี้เป็นของฉัน ฉันเป็นความสำนึกรู้นี้ บุคคลผู้นั้นไม่ถูกพัดพาไปจากปัจจุบัน
ภิกษุทั้งหลาย เราได้แสดงเค้าโครงและความหมายอย่างละเอียดชัดเจนของวิธีที่ประเสริฐในการอยู่ผู้เดียว
เมื่อพระพุทธองค์ได้สั่งสอน เหล่าพระภิกษุต่างมีความปีติยินดี และนำคำสอนของพระพุทธองค์ไปฝึกปฏิบัติ
จาก ภัทเทกรัตตสูตร พระไตรปิฎกบาลี
มัชฌิมนิกาย (131) อุปริปัณณาสก์